Thiền viện Trúc Lâm

Vị trí

Thiền viện toạ lạc trên đồi Phượng Hoàng, cạnh hồ Tuyền Lâm, thuộc phường 3, TP Đà Lạt , Tỉnh Lâm Đồng.  Theo quốc lộ 20 vượt đèo Prenn qua khỏi thác Datanla rẽ về phía trái chừng hơn 1 km, đầu đường có pho tượng Thích Ca ngồi dưới gốc bồ đề, đó là đường lên thiền viện Trúc Lâm. Du khách cũng có thể đi bằng cáp treo trên đồi Rôbin để qua đồi Phượng Hoàng.

Lịch sử – kiến trúc

Chùa do hoà thượng Thích Thanh Từ khởi dựng vào năm 1993 trên một khu đất rộng 25 ha, gồm 2 ha xây dựng thiền viện và 23 ha vườn chùa.

Tam quan

Các cổng Tam quan được xây dựng theo lối kiến trúc Đông phương, mái cong, lợp ngói có khắc danh hiệu "Trúc Lâm Thiền viện, núi Phụng Hoàng" bằng chữ Việt và chữ Hán. Dọc theo 2 cột đứng hai bên có hai câu liễn, cũng bằng chữ Việt và chữ Hán.

Ở cổng tam quan thứ nhất, bắt đầu bước vào khuôn viên Thiền viện, ta thấy hai câu:

Đức Phật làm Đông cung, bỏ điện ngọc, lên Bồ đề thành chánh giác.

Giác Hoàng ở ngôi báu, lìa ngai vàng, lên Yên Tử dạy chúng tăng.

Hai câu liễn đã giới thiệu khái quát lịch sử hình thành của đạo Phật và của phái Thiền tông Việt Nam, phát sinh từ đời Trần.

Lên đến cổng tam quan thứ hai, khách sẽ vô cùng bàng hoàng trước một hồ nước sáng loáng dưới ánh nắng vàng cao nguyên. Chung quanh hồ, các cây liễu rũ rung rinh trong gió. Hồ có sức chứa khoảng 200 mét khối nước, nguyên là một lõm sâu trên đồi do những người làm hồ Tuyền Lâm lấy đất đắp đập tạo nên, từ đó, Hòa thượng nảy sinh ý định xây một cái hồ nhân tạo để vừa tăng thêm vẻ đẹp cho cảnh quan vừa chứa nước vào mùa mưa.

Đến bậc cấp cuối cùng là đến cổng tam quan thứ ba, ta lại gặp hai câu liễn khác:

Thiếu Thất chín năm đợi gặp Thần Quang truyền Tâm ấn.

Trúc Lâm mười kỷ đã đem Thập Thiện hóa nhân gian.

Toàn cảnh khuôn viên

Qua khỏi cổng tam quan thứ ba là đến sân chùa. Một cảnh quan tươi đẹp bao la hiện ra trước mắt: Chánh điện với 4 mái ngói cong, cửa thiền rộng mở, lầu chuông bốn bề lộng gió, ngàn hoa khoe sắc như đón chào khách thập phương. Du khách sẽ phải bất ngờ ngỡ mình như lạc vào vườn cổ tích bởi trăm hoa đua sắc trong khuôn viên nhà chùa. Nào cẩm tú cầu, thủy tiên, ly hồng hoàng, phù dung... rồi cẩm chướng, xác pháo, hồng môn, bạch môn... Bên dưới là hồ Tuyền lâm xanh biếc, lấp lánh dưới ánh mặt trời với 5 nhánh suối đổ về như 5 ngón tay trong một bàn tay. Xa xa là những đồi núi trập trùng cao thấp nhấp nhô, những rặng thông non xanh mơn mởn, cụm thông già xanh thẫm, rải rác những túp lều nhỏ của người làm vườn trên nương rẫy...tất cả đều soi mình xuống mặt hồ Tuyền Lâm. Toàn bộ thiền viện Trúc Lâm chia làm 3 khu vực: khu ngoại viện, khu nội viện Tăng và khu nội viện Ni. Khu ngoại viện gồm Chánh điện, Nhà khách, Tham vấn đường và Lầu chuông.

Chánh điện

Có diện tích 192m², bên trong thờ tự đơn giản, nhưng mang đầy ý nghĩa của nhà Phật. Giữa điện thờ tượng đức phật Bổn sư Thích Ca Mâu Ni cao khoảng 2m, tay phải cầm cành hoa sen đưa lên. Bên phải đức phật là Bồ Tát cưỡi sư tử. Bên trái là Bồ Tát Phổ Hiền cưỡi voi trắng 6 ngà. Chung quanh phía trên chính điện là các bức phù điêu chạm khắc 8 tướng thị hiện của đức phật và các bao lam, án thờ bằng gỗ được chạm khắc rất công phu. Hành lang phía trước chính điện là hàng cột gồm bốn cột tròn giả gỗ. Trần được lợp bằng ngói tráng men sáng loáng, mái ngói uốn nhẹ toát lên nét khiêm cung của người Việt, nét thanh thoát của nhà thiền.

Lầu chuông

Phía bên phải của Chánh điện là lầu chuông được chạm khắc phù điêu mang ý nghĩa sâu sắc của Phật giáo rất tinh xảo và đẹp mắt. Bên trong có treo một "đại đồng chung" cao 1,98m; nặng 1,1 tấn được đúc tận xứ Huế. Trên đó có khắc bài thơ của Trúc Lâm Đầu Đà (Trần Nhân Tông) đầy ý nghĩa triết học nhân sinh:

Phải trái rụng theo hoa buổi sớm.

Lợi danh lạnh với trận mưa đêm.

Hoa tàn mưa tạnh non im vắng.

Xuân cửi còn nguyên một tiếng chim.

Các công trình phụ

Từ trên chính điện nhìn xuống là hồ Tĩnh Tâm, phong cảnh ở đây rất đẹp, hồ nước trong xanh in bóng rặng thông bên đồi Thanh Lương. Bên dưới lưng chừng đồi, gần hồ Tĩnh Tâm là nhà khách 2 tầng nằm gọn trên một ngọn đồi có khu vườn xanh mát. Đây là nơi những phụ nữ đến xin tập tu ngắn hạn tại thiền viện. Phía trước nhà là rừng trúc xanh tươi. Đứng trước sân nhà có thể thấy đỉnh núi voi phục soi bóng xuống Hồ Tuyền Lâm hùng vĩ. Đặc điểm nổi bật của thiền viện còn là những ngôi nhà tròn đơn sơ ẩn mình trong đồi thông, tạo nên một vẻ nên thơ hoang dã.

Dạo một vòng quanh khu vườn rộng tới 23 ha, đi đến đâu du khách cũng được thưởng thức không chỉ cảnh quan kỳ vĩ, ngoạn mục của thiên nhiên mà còn cảm nhận ấn tượng đẹp đẽ: đó là những dãy ghế đá sắp xếp trật tự để ngồi hóng mát, nghỉ ngơi; những vườn hoa nhỏ đủ màu tỏa ngát hương tạo không khí trong lành, thoải mái.

Hoạt động

Hiện nay, Trúc Lâm Thiền Viện được xem là nơi tu thiền lớn nhất Việt Nam với ý nguyện khôi phục Thiền tông thời Trần. Đây cũng là nơi mà các nhà nghiên cứu về thiền trong và ngoài nước đã không ít lần đến để nghiên cứu. Đến thăm chùa, ta không thấy sự cầu kỳ, tỉ mỉ trong kiến trúc xây dựng, mặc dù toàn bộ công trình kiến trúc đều toát lên sắc thái của nền văn hóa Việt Nam, văn hóa Đông Phương. Cái đẹp, cái đặc sắc của Thiền viện là cảnh quan thanh thoát với trời mây non nước bao la, với ngàn thông vi vu gió lộng. Ở đấy, thiền và thiên nhiên hòa nhập làm một. Chính cảnh quan này là sự độc đáo thu hút du khách. Ai đã một lần đến Trúc Lâm Thiền viện mà không thấy tâm hồn mình lâng lâng, nhẹ nhõm, như được trong sáng hơn, thanh sạch hơn.

Sưu tầm